Programy „Czyste powietrze” i „Stop smog” powstały by poprawić jakość powietrza i usprawnić walkę ze smogiem. Jak udało nam się dowiedzieć, rząd zamierza uruchomić Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków oraz poprawić działanie programów „Czyste Powietrze” i „Stop Smog”.
Przyjęty został projekt nowelizacji ustawy wspierającej termomodernizację i remonty. Jej celem ma być m.in. walka ze smogiem i ubóstwem energetycznym oraz poprawa efektywności energetycznej budynków.
Efektem ma być m.in ograniczanie emisji pyłów do powietrza pochodzących, z tzw. niskiej emisji, czyli z prywatnych domów, niewielkich, lokalnych kotłowni, warsztatów czy zakładów usługowych. W Polsce nadal ponad 80% budynków jednorodzinnych ogrzewanych jest paliwami stałymi, w tym 3 mln z użyciem przestarzałych technologicznie kotłów na węgiel i drewno, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń.
Masz w domu piec węglowy? Przeczytaj!
Rząd zamierza uruchomić Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków, czyli mechanizm, który służyć ma do identyfikowania źródeł niskiej emisji z budynków. W systemie będą zbierane wszelkie informacje na temat źródeł emisji, np. dotyczące stanu energetycznego budynków, a także informacje o formach pomocy publicznej przyznanych na termomodernizację lub wymianę kotłów w budynkach.
Właściciele lub zarządcy budynków bądź lokali, którzy przed wejściem w życie nowych regulacji, korzystali np. z kotłów gazowych, kotłów na paliwa stałe, pieców kaflowych czy kuchni węglowych będą musieli złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta specjalną deklarację na piśmie o posiadaniu takich urządzeń. Dane z tych deklaracji mają zostać wprowadzone do CEEB. Mówimy tutaj o miejscach, w których nominalna moc cieplna wykorzystywanego źródła spalania paliw nie przekracza 1MW.
Szacuje się, że inwentaryzacja obejmie ok. 5-6 mln budynków, wstępnie będzie to 500 tys. budynków rocznie. Powszechna inwentaryzacja budynków ma zostać połączona ze składaniem deklaracji pisemnych dotyczących źródeł ciepła i spalania, to wszystko do końca 2021 r.
przeczytaj również: Fotowoltaika dla rolnika??? Zobacz jak przez 15 lat nie płacić podatku rolniczego!
Program „Stop Smog” ma być realizowany do końca 2024 r. Jego całkowity budżet to 1,2 mld zł. Jest adresowany do gmin, w których stężenie zanieczyszczeń przekracza normy unijne. Środki z tego programu przekazywane są gminom na podstawie zawartych porozumień, a następnie trafiają do osób ubogich energetycznie, zamieszkujących domy jednorodzinne, które wymagają termomodernizacji. Chodzi o osoby mniej zamożne i z tego powodu mające kłopoty z zaspokojeniem potrzeb energetycznych, np. ogrzewaniem mieszkania i wody.
Termomodernizacja w budynkach jednorodzinnych dotyczy m.in. wymiany nieekologicznych źródeł ciepła na systemy grzewcze spełniające standardy niskoemisyjne. Rząd chce też zmniejszyć minimalną liczbę budynków jednorodzinnych, która umożliwi wnioskowanie o środki z programu (z 2 do 1 % lub 20 budynków) oraz jednorazowo znieść ten limit, w sytuacji, gdy wcześniej gmina zawarła co najmniej jedno porozumienie.
Kolejne działania, które mają usprawnić program to zmniejszenie z 50% do 30% wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze liczonego łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę. Osiągnięcie 30% oszczędności energii staje się najbardziej optymalnym poziomem ze względu na stan budynków zajmowanych przez osoby ubogie energetycznie.
Szykuje się również skrócenie z 10 do 5 lat okresu utrzymania efektów przedsięwzięć niskoemisyjnych i rozszerzenie zakresu przedsięwzięcia niskoemisyjnego o przyłączenie budynku do sieci elektroenergetycznej, modernizację istniejącego przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego czy też zapewnienie budynkowi dostępu do energii z instalacji OZE (wraz z likwidacją źródła niespełniającego standardów niskoemisyjnych).
przeczytaj również: Dofinansowanie fotowoltaika 2020 – poznaj rodzaje i możliwości dotacji!
Program „Czyste Powietrze” będzie realizowany do 2029 r. Jest on bezpośrednio adresowany do właścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Jego celem jest zwiększenie efektywności energetycznej tych budynków, a w rezultacie zmniejszenie emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery. W ramach tego programu przeprowadzana jest termomodernizacja jednorodzinnych budynków mieszkalnych oraz wymiana starych nieefektywnych pieców na nowoczesne i ekologiczne. Z dotacji na termomodernizację i wymianę starego źródła ciepła może skorzystać osoba fizyczna będąca właścicielem lub współwłaścicielem domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Cały program „Czyste Powietrze” ma zostać usprawniony. Ze środków Funduszu Ekologicznego Poręczeń i Gwarancji będą udzielane gwarancje lub poręczenia spłaty kredytów i pożyczek udzielonych na projekty ekologiczne wskazane przez NFOŚiGW. Gwarancjami zostaną objęte przede wszystkim kredyty udzielane na przedsięwzięcia realizowane w ramach programu „Czyste Powietrze”.
Jak zapowiada rząd, możliwe będzie udostępnienie środków finansowych przez NFOŚiGW na rzecz funduszy wojewódzkich. Usprawnić ma to współpracę między nimi oraz ułatwić współpracę funduszy wojewódzkich z jednostkami samorządu terytorialnego, a w szczególności z gminami. Wsparcie z programu do 20 tys. zł będą mogły otrzymać osoby mające roczne dochody do 100 tys. zł. Wsparcie do 32 tys. zł przewidziano dla osób mających niższe dochody (gdy dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1 400 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub gdy dochód w gospodarstwie jednoosobowym nie przekracza 1 960 zł).
Będzie można starać się również o dotację wysokości do 5 tys. zł na mikroinstalację o mocy 2-10 kW, podobnie w programie Mój Prąd.
Po przejściu ścieżki legislacyjnej znowelizowana ustawa weszłaby w życie po 30 dniach od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem pakietu rozwiązań, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
W Polsce ponad 80 % budynków jednorodzinnych ogrzewanych jest paliwami stałymi, w tym 3 mln z użyciem przestarzałych technologicznie kotłów na węgiel i drewno, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń. Ponad 70% domów jednorodzinnych nie ma żadnej izolacji cieplnej lub jest słabo ocieplona. Polska ma od lat ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej.